رحمان حسین زاده: به نظرم یادآوری خصلتهای پایه ای و هویتی روز اول مه بسیار ضروری است. چون اول مه صرفا محدود به یک آکسیون و اجتماع کارگری در روز جهانی کارگر نیست. این جنبه هست، اما این مناسبت حاوی پیام طبقاتی و مبارزاتی و انترناسیونالیستی مهم برای طبقه کارگر در سراسر جهان است.

اولین مساله: برجسته شدن شفافتر از همیشه خصلت طبقاتی جامعه سرمایه داری است. در پروسه رفتن به استقبال اول مه و به ویژه در روز اول مه، صف بندی طبقاتی و تقسیم جامعه به دو اردوی متفاوت طبقاتی برجسته تر از همیشه خود را نشان میدهد. در همه کشورها، حتی کشورهای استبداد زده و مختنق که دولتهای تماما ضد کارگری و سرکوبگر سرکارند، با وجود همه مشکلات و موانع، جنب و جوش و تحرک برای تدارک گرامیداشت اول مه در میان جمعیت صدها میلیونی انسان مزدبگیر، در جریان است. این در حالی است که اقلیت سرمایه دار در هر کشور، از فرارسیدن اول مه هراسان است و متکی به دولتهای سرکوبگر و به انواع شیوه در مقابل گرامیداشت اول مه مانع تراشی میکنند. یعنی در این روز و در این مناسبت، دنیای ظاهرا یکپارچه و واحد کنونی به دو دنیای تماما متمایز و متفاوت تقسیم میشود. از یک طرف دنیای اکثریت عظیم جامعه، طبقه کارگر و اردوی انسان کارکن و مزدبگیر و در مقابل آن دنیای اقلیت استثمارگر سرمایه دار. هیچ روزی همانند روز اول مه این صف بندی طبقاتی را در مقابل چشمان بشریت کره زمین قرار نمیدهد.

دومین مساله، اول مه سمبل اعتراض کارگر به نظم موجود و سیستم حاکم سرمایه، به استثمار و ستم طبقاتی و اجتماعی است. در این مناسبت و این روز، وارونگی نظم موجود، اینکه چرا تولید کنندگان مستقیم نه تنها صاحب حاصل کار خود نیستند، بلکه در بدترین و محرومترین شرایط زندگی بسر میبرند. اینکه ادامه حیات آنها به مزدبگیری و فروش مداوم نیروی کار گره خورده است. جلو چشم آنها حاصل کارشان به انباشت سرمایه و تامین سودهای نجومی سرمایه داران منجر میشود. در نتیجه کارگران در سطح جهانی به این مناسبات و به این شکاف و تبعیض طبقاتی معترضند. در نتیجه اول مه، روز طرح کیفرخواست طبقه کارگر علیه نظم کاپیتالیستی است. 

خصلت شاخص دیگر: اول مه روز اتحاد و همبستگی طبقاتی، روز تلاش برای فایق آمدن بر تفرقه و پراکندگی در صفوف طبقه کارگر است. یک حربه طبقه بورژوا نهادینه کردن تفرقه در صفوف کارگران است. تفرقه شغلی و صنفی، تفرقه مذهبی، ملی، جنسی، نژادی، رنگ پوست و .... موارد تجربه شده دیرینه است. در اول مه و به شاهدی آکسیونها و رژه ها و اجتماعات  کارگری و طرح ادعانامه های کارگری علیه کارکرد سرمایه داری،  در بسیاری از کشورها و در ابعاد جهانی این تفرقه ها کمرنگ میشود.اول مه سرنخی به تلاش برای تحقق واقعی شعار مشهور "کارگران جهان متحد شوید" است.

بالاخره، روز جهانی روز تعطیلی کار است. طبقه کارگر با تعطیل کار، اولا جایگاه مهم خود را در تولید اجتماعی نشان میدهد و مهمتر موجودیت و قدرت طبقاتی و اعتراضی خود را در این روز به صحنه میکشد. روز جهانی کارگر فرصتی است که اجتماعات و رژه ها و متینگهای کارگری شکل میگیرد، بیانیه و قطعنامه ها و ادعانامه کارگری علیه نظم سرمایه مطرح میشود. اتفاقا پتانسیل و فشار اعتراضات روز کارگر موجب تغییرات و بهبودهای جدی در شرایط کار و زندگی طبقه کارگر جهانی شده است. به این دلایل، بورژوازی هنوز در بسیاری کشورها تعطیلی روز کارگر را به رسمیت نمیشناسد، تا این ظرفیتهای طبقه کارگر امکان بروز پبدا نکند.  

رضا کمانگر: امسال اول مه را در چه شرایطی برگزار میکنیم، فعالین کارگری با چه مسائلی روبرو هستند؟ 

رحمان حسین زاده: به شرایط مشخص در ایران بپردازیم، در این مصاحبه فرصت نیست، به شرایط در سطح جهانی بپردازیم، البته شیوع  کرونا در همه کشورها مانع و محدودیت جدی در مقابل سوخت و ساز نرمال جامعه و طبعا تحرک اعتراضی و متینگها و رژه کارگری در اول مه ایجاد کرده است، اما در ایران بدوأ گسترش فقر، گرسنگی، بیکاری تکان دهنده است و سپس  فاجعه کرونا شرایط را حاد و دردناک کرده است. به اینها نفس تداوم حاکمیت سیاه جمهوری اسلامی، با فضای سرکوب و بگیر و ببند و بازداشت و زندان فعالین کارگری و اجتماعی را لازمست در نظر گرفت. پیامدهای این وضعیت یعنی محدودیت و موانع جدی در مقابل تلاش برای گرامیداشت شایسته اول مه. در کنار محدودیتها و موانع اما نفرت و انزجار و پتانسیل اعتراضی تلنبار شده و در حال فوران را نباید دست کم گرفت. در همین یکسال اخیر اعتصابات کارگری مستمر و موثر از جمله در هفت تپه و همزمان در بالاتر از پنجاه مرکز کارگری نفت و گاز و پتروشیمی، اجتماعات اعتراضی سراسری و منظم یکشنبه های بازنشستگان و اعتراضات اخیر معلمان، نشان میدهد روند اعتراضات جاری وضع موجود را تحمل نمیکند. یعنی هم محدودیت و هم زمینه و ظرفیت شکل گرفتن اجتماعات اعتراضی در اول مه هست. فعالین و پیشروان کارگری با دقت و همه جانبه لازمست این اوضاع را ببینند و اقدامات لازم در گرامیداشت اول مه را در دستور بگذارند. 

رضا کمانگر: کرونا تا چه اندازه میتواند، در مقابل مراسمهای کارگری اول مه مانع درست کند؟ آیا کلا این مراسمها را از دستور خارج میکند؟ یا کاری باید کرد؟

رحمان حسین زاده: طبعا تحرک برای گرامیداشت اول مه را نمیتواند از دستور خارج کند، اما همانطور که بالاتراشاره شد، موانع ایجاد کرده است. رفع موانع ایجاد شده، ابتکار و خلاقیت جدید و جدی میطلبد. واضح است، گرامیداشت اول مه صرفا به تحرک آکسیونی در یک  روز محدود نیست. جنب و جوش و مباحثه و اقداماتی که از قبلتر و هم اکنون در سطح جنبش کارگری، در مراکز کارگری و در میان فعالین کارگری و چپ و کمونیستها در جریان است، اینها خود بخش مهمی از گرامیداشت اول مه است. به شبکه های اجتماعی و رسانه ها و نشریات سازمانهای کارگری و نیروهای چپ و کمونیست و میزگردها و سمینارها و بیانیه ها و حجم وسیعی از تبلیغ و آگاهگری حول مناسبت اول مه و یادآوری درسها و تجارب مبارزاتی آن نگاه کنید، همه انعکاس خودآگاهی طبقاتی و تلاش برای ایجاد بیشترین اتحاد و همسرنوشتی مبارزاتی در مناسبت اول مه و بستر مساعدی برای پیشرویهای آتی است. فاجعه کرونا  و موانع ایجاد شده آن نمیتواند این سنتها و تحرک مبارزاتی را از ما و طبقه کارگر بگیرد. به علاوه تصور من اینست با در نظر گرفتن پروتکلهای پزشکی و بهداشتی شاهد اجتماعات شایسته اول مه خواهیم بود. 

رضا کمانگر:  به عنوان سوال آخر این برنامه،  به نظر شما چه اقدامات و ابتکاراتی برای تدارک اول امسال لازمه در دستور کار فعالین کارگری قرار بگیرد؟ چه باید کرد؟

رحمان حسین زاده: ابتکارات قابل مشاهده ای در مراکز و رشته های کارگری و در سطح جنبش کارگری و نیروهای چپ و کمونیست شروع شده است. اقدامات کنکرت در داخل را فعالین مستقیما سازمانده و دست اندرکار با در نظر گرفتن تناسب قوا و شرایط مشخص میتوانند در دستور بگذارند. با در نظر گرفتن این نکته، بنا به تجاربی که هست براین اقدامات میتوان تاکید کرد: 

- درمراکز و رشته های کارگری، و محل کار قاعدتا موضوع اول مه و چگونگی تدارک برای گرامیداشت آن لازمست در دستور باشد. تاریخچه و سابقه و سنت و تجارب و دستاوردهای اول لازمست به نسل جوان کارگران منتقل شود. در همان مراکز و محل کار چند روز مانده، به اول مه، میشود یک ساعتی کار را متوقف کرد، کارگران اجتماع کنند و به نحو سمبلیک مراسمی برپا کنند. سخنانی ایراد شود. قطعنامه و بیانیه حاوی اهداف و خواسته های کارگری ارائه شود. بر تعطیلی کار در روز اول مه پافشاری کنند. (منهای مراکز و رشته هایی که بنا به نیاز جامعه تعطیلی کارممکن نیست) بر محکم کردن اتحاد و همبستگی و سروسامان دادن به مجمع عمومی محل کارشان تاکید کنند.

به نظرم جنبه مهم دیگر اینست رهبران و فعالین کارگری مراکز و رشته های کارگری مختلف به مناسبت اول مه هدفمند و موثر در ارتباط با هم قرار بگیرند. اقدامات مشترک مبارزاتی را در سطح شهر و استان و در سطح سراسری در دستور بگذارند. با درس گرفتن از اجتماعات مستمر بازنشستگان در یکشنبه ها امکان احتمالی اجتماع و آکسیون در روز اول مه را بررسی و در این رابطه تصمیم مناسب را بگیرند. طبعا باید فرضمان باشد که توزیع و نصب بنر و پلاکارد و پوستر اول مه و برجسته کردن شعارهای مناسب با این روز در دستور کاراست.

و نهایتا یک اقدام بسیار مهم میتواند ارائه ادعانامه کارگری سراسری شفاف در فرمت بیانیه و قطعنامه و هر شکل دیگر که اعتراض رادیکال کارگری علیه کاپیتالیسم و مصائب آن را در شرایط امسال نمایندگی کند. در شرایط مشخص ایران، چنین ادعانامه ای، علیه گسترش فقر و گرسنگی و بیکاری و بیماری و فاجعه کرونا باید هشدار دهد. اعلام کند دولت موظف است با فوریت تامین معیشت، سلامت و واکسیناسیون همگانی رایگان را برای همه شهروندان تامین کند. دستمزد زیر خط فقر تعیین شده توسط دولت را قاطعانه رد و افزایش دستمزد تامین کننده زندگی شایسته خانواده کارگری را اعلام کند. سرکوبگری و بازداشت و اذیت و آزار فعالین کارگری و اجتماعی را محکوم کند و خواهان آزادی همه کارگران زندانی و زندانیان سیاسی شود. از مبارزات حق طلبانه بازنشستگان و معلمان و زنان و نسل جوان حمایت کند. چشم انداز همبستگی و همگامی جنبش کارگری با دیگر جنبشهای اجتماعی رادیکال را ترسیم کند. نهایتا جا دارد از پرستاران، پزشکان، کارکنان بیمارستانها و بخش خدمات و درمان که در صف مقدم مبارزه با ویروس کرونا بوده و فداکاری و نوعدوستی انسانی را به نمایش گذاشتند، عمیقا قدردانی شود.     

***