سوال:
دە سال پیش شما یکی از دانشجویان فعال ازطیف چپ در جنبش دانشجویی بودید، سال ٨٦
اعتراضات جنبش دانشجویی وارد فاز دیگری شدە بود، اگر اشتباە نکنیم در ١٣ آذر ٨٦
دانشجویان چپ، در کنار شعار اصلی "دانشگاە پادگان نیست!" و با در دست
داشتن دە ها شعار آزادیخواهانە و برابری طلبانە در دانشگاە تهران و جاهای دیگر
حرکت قدرتمندی را سازمان دادند. نیروهای امنیتی و سپاە پاسداران وارد عمل شدند کە
طیف وسیعی از رهبران و فعالین اصلی دانشجویان چپ را دستگیر و روانە زندان کردند،
جنبش دانشجویی در آن سال متحمل ضرباتی شد کە طی این دە سال همچنان باید در مورد آن
وقایع بحث و گفتگو، بررسی و ارزیابی کرد و از تجربە آن دوران درس آموخت. سوال این است
با درک امروز شما، آن حرکت در سال ٨٦ را چگونە ارزیابی میکنید؟ نقاط ضعف و قوت آن
حرکت در شرایط زمان خود چە بودند؟
فرشاد
خوشقلم: ده سال از 13 آذر 86 میگذرد. حرکتی که در
آن سالها اتفاق افتاد بسیار مورد توجه قرار گرفت و در شرایط زمانی و مکانی خود خاص
و چشمگیر بود. بخشی از بدنه فعالین دانشجویی به عنوان مدافعان پیشرو آزادی و
برابری به میدان آمدند و پرچم مستقل خود را در دانشگاهها برافراشتند و با تاکید بر
اتحاد حرکتهای دانشجویی با جنبش کارگری و جنبش زنان و معلمان، فصلی نو از فعالیت
های دانشجویی را رقم زدند. این حرکت شور فزاینده ای در دانشگاهها ایجاد کرد و
فضایی سرشار از امید و سرزندگی و پویایی به وجود آورد و باعث شد نظرات و عقاید
مختلف در دانشگاه به تکاپو بیفتند و هر طیف سعی در پیش بردن اهداف خود در دانشگاه
را داشت که همین تجارب آرا به دانشگاه سرزندگی می بخشید..
سوال: اگر در شرایط فعلی توازن قوا و زمینە آن
حرکت دوبارە فراهم شود شما چگونە عمل میکنید؟
فرشاد
خوشقلم: از آنجا که سالها از فضای آکادمیک دور
بوده ام جواب این سوال قدری مشکل است. اما اگر امکان حرکتهای شبیه به ده سال گذشته
فراهم شود قطعا باید تجارب آن سالها مدنظر قرار گیرد و سعی شود تا فعالیت ها هرچه
گسترده تر انجام شود و به بخش خاصی از بدنه دانشجویی محدود نشود. فراگیر بودن
حرکتهای از این دست، کار دستگاه امنیتی را در امر سرکوب دشوارتر خواهد ساخت.
سوال:
یکی از ارزیابی ها این است کە میگویند نقطە ضعف طیف چپ دانشجویی از احزاب سرنگونی
طلب دستور میگرفتند و بە آنها وابستە بودند. وزارت اطلاعات هم این ارزیابی را
بعنوان سند علیە فعالین دانشجویی بکار برد و آنها را بازجویی، تحت فشار، محاکمە و
محکوم میکرد. در این مورد نظر شما چیست؟ آیا جنبشهای اجتماعی نباید با احزابی کە
احساس هم سرنوشتی دارند ارتباط داشتە باشند؟ چرا اگر ارتباطی وجود داشتە باشد باید
نقطە ضعف تلقی شود؟
فرشاد
خوشقلم:
ارتباط
یک تشکل با احزاب سیاسی به خودی خود نمی تواند قوت باشد و نه ضعف.
احزاب
سیاسی، رسالت سازماندهی و ایجاد تشکل را بر عهده دارند و اگر در امر سازماندهی
ناتوان عمل کنند آن وقت است که باید مورد انتقاد قرار گیرند.
اما در مورد سوال شما توجه به چند نکته ضروری است. اولا
در آن سالها مرز بین فعالیت مخفی و علنی کاملا تعریف نشده بود و این خط نادرست
فعالیت مخفی و علنی خود مشکل آفرین شد. ثانیا در فضای امنیتی جامعه ایران که هر
نوع ارتباط با احزاب به شدید ترین شکل ممکن سرکوب می گردد، باید مسائل امنیتی به
دقت آموزش داده شود تا به سادگی این نوع ارتباطات برای دستگاه امنیتی قابل دسترس
نباشد.
احزاب باید وسیله باشند و نه هدف. اما در آن سالها جای
وسیله و هدف جابجا شده بود. اصالت با جنبش های داخل کشور است و نه احزاب. احزاب
باید در راستای ایجاد حرکت های اجتماعی و سازماندهی توده ای عمل کنند، نه اینکه
حرکتهای اجتماعی در راستای اهداف حزبی قرار گیرند.
به نظر من در آن سالها هم فعالین دانشجویی و هم احزاب
اشتباهات بزرگی را مرتکب شدند که باید در جای خود به آنها پرداخت.
سوال:
دە سال از سرکوب جنبش چپ دانشجویی گذشتە است. طی این دە سال گرایشات متفاوتی در
جنبش دانشجویی دست بالا پیدا کردند، سال ٨٨ جنبش سبز فضای دانشگاها را در دست
گرفتە بود، بعد از فروکشی جنبش سبز فضای دانشگاه ها با سرخوردگی روبرو گردید، با
سر کار آمدن روحانی یکبار دیگر فضا برای جناح اصلاح طلبان فراهم شدە است. سوال این
است آیا در دانشگاە ها شرایط برای گرایش چپ دانشجویی وجود ندارد؟ موانع اصلی
پیشاروی چپ در دانشگاە ها چیست؟
فرشاد
خوشقلم:
به درستی به روند تغییرات دانشجویی در این ده سال اشاره کردید. نمی توان با
قاطعیت گفت چپ به دانشگاه باز نخواهد گشت. کما اینکه حرکت دانشجویان آزادیخواه و
برابری طلب خود به نوعی عروج چپ در دانشگاه، پس از انقلاب فرهنگی دهه 60 و سرکوب
چپ در آن سالها به شمار می رود. و پس از نا امید شدن دانشگاه از دوم خرداد و
نیروهای اصلاح طلب و در فضای پسا دوم خردادی چپ توانست جان بگیرد. از طرفی
هم دانشگاه هیچ گاه جدائی از فضای عمومی جامعه نبوده است. با تقویت گرایش چپ در
جامعه و قوت گرفتن حرکتهای اجتماعی چپ، قطعا این گرایش در دانشگاه نیز می تواند قد
علم کند.
سوال:
همە جا سخن از این است کە جامعە ایران آبستن تحوالات اساسی است. مردم زیر خط فقر
زندگی میکنند، طبقە کارگر با چندین برابر زیر خط فقر دست و پنجە نرم میکند، زنان
با ادامە ستم مضاعف جنسیتی روبرو هستند، اعتراضات در چهار گوشە کشور از اعتصابات
کارگری، اعتراضات معلمین، بازنشستگان، پرستاران و اکنون مالباختگات در جریان است.
فکر نمیکنید زمینە حرکات دانشجویی در ١٦ آذر امسال در حمایت از جنبشهای اجتماعی
آمادە است و باید از خود تحرکی داشتە باشد؟
فرشاد
خوشقلم: امروز شاهد اوج گیری تحرکاتی هستیم که
ارتباط مستقیمی با معیشت زندگی مردم دارند که خود به چند نمونه اشاره کردید. بدنه
دانشجویی نیز نباید خود را جدای از این حرکات ببیند.
حال که چندین سال است تشکل های دانشجویی وابسته
به دولت فعالیت های دانشجویی را قبضه کرده اند، بخش آگاه دانشجویی که خود را در
جایگاه دفاع از آزادی و برابری تعریف می کند باید صف خود را از حرکتهای دولتی جدا
کرده و پرچم خود را بالا ببرند.
شاید
نتوان به قدرت سالهای ٨٦ و ٨٧
حرکتهای
بزرگی را شاهد باشیم اما به نظر می رسد نشانه های شکل گیری صف مستقل دفاع از آزادی
و برابری را می توان در دانشگاه دید .
سایت:
با تشکر از فرصتی کە در اختیار ما گذاشتی *****
١٥
آذر ١٣٩٦